C – VATANDAŞLIK HAKLARI
Vatandaşlık Hakları : Kişilerin toplumla ilişkilerinden doğan haklara denir. Üç gruptur.
1. SOSYAL HAKLAR: Toplum yaşamında herkese insanlık onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi, sağlamayı amaçlayan haklardır. Sosyal haklardan başlıcaları; ailenin korunması, eğitim ve öğrenim hakkı, sağlık, çevre ve konut hakkı, gençliğin korunması ve sporun desteklenmesi, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması gibi haklardır .
Bir Ülkede Sosyal Haklar Eşitlikle Korunmadığında Şu Sorunlar Ortaya Çıkar:
1. Toplumda ekonomik açıdan güçsüz olanlar, güçlüler karşısında korunamaz ve adalet sağlanamaz.
2. İnsanın yaşam mücadelesi zorlaşır, insan onuruna uygun bir ortamda yaşam gerçekleşemez.
3. Yoksulluk ortadan kalkmaz, artar. Fakirler hiç bir haktan yararlanamaz.
4. Toplumda huzur ve güven kalmaz. Bunalımlar artar.
5. İnsan imkanlarını geliştiremez. Bilim sanat ve teknolojik alanlarda etkinlikler gerçekleştiremez.
Türk Kadınının Toplumdaki Yeri
Türk kadını bugünkü durumuna ,****** ilke ve inkılâplarıyla gelmiştir. Bugün kadınlarımız erkeklerle eşit eğitim olanaklarından yararlanmakta ve hemen her iş kolunda çalışmaktadır. Bu şekilde kadınların erkeklerle eşit olarak toplumdaki yerlerini almaları bir uygarlık aşamasıdır. Ve ****** inkılâplarının en başarılı sonuçlarından biridir.
2. EKONOMİK HAKLAR: Devlet güçsüzleri, güçlüler karşısında korumak gerçek eşitliği ve toplumsal dengeyi sağlamak amacıyla vatandaşlara ekonomik haklar tanımıştır. Çalışma hakkı, tüketici hakları gibi haklar başlıca ekonomik haklardır.
* Bir Ülkede Ekonomik Haklar Eşitlikle Korunamadığında Şu Sorunlar Ortaya Çıkar:
1. İnsanın doğuştan sahip olduğu temel haklar korunamaz.
Çalışanlar emeğinin karşılığını alamaz.
Çalışanların sağlıklı bir ortamda çalışmalar mümkün olmaz.
İnsanların hak ve özgürlükleri korunamaz.
* Türk Kadınının Çalışma Hayatındaki Yeri:
Ülkemizde kadınlar sosyal yaşama öncelikle öğretmen olarak katılmıştır. Günümüzde kadınlarımız her alanda son derece başarılı hizmetlerde bulunmakta ve erkeklerle el ele toplumun kalkınması için çalışmaktadırlar.
3. SİYASAL HAKLAR: Vatandaşların ülke yönetimine katılmasını sağlayan haklara siyasal haklar denir. Seçme ve seçilme hakkı, vatandaş olma hakkı, kamu hizmetine girme hakkı, dilekçe hakkı başlıca siyasal haklardır.
* Bir ülkede siyasal haklar eşitlikle korunduğunda şu faydalar sağlanır:
1. İnsanların her türlü zorlamadan, devletin ve diğer insanların baskısından uzak kalmaları ve yaşamlarını kendi istedikleri gibi düzenlemeleri kolaylaşır.
Kişiye, başkalarının ve devletin karışamayacağı güvenli bir ortam yaratılabilir. İnsanlar bu ortamda hukukun izin verdiği ölçüde başkalarına zarar vermeden haklarını özgürce kullanabilirler.
Demokrasinin işlerlik kazanması ve sürekli korunması sağlanabilir.
Ç – VATANDAŞ OLMA SORUMLULUKLARI
Vatandaş Olma Bilinci : Bir vatandaşın haklarının ve görevlerinin farkında olmasıdır. Demokratik yönetimin varlığı ve sürekliliği; vatandaş olma bilincine sahip ve bu bilinç çerçevesinde uygun davranışlar sergileyen insanların çoklukta olmasıyla sağlanabilir.
* Vatandaş Olma Bilincinin Gerektirdikleri:
1. Demokrasi, eşitlik ve özgürlük gibi değerleri benimsemek ve demokrasinin gereğine inanmış olmak.
Vatandaş olarak haklarının ve sorumluluklarının bilincinde olmak.
Yasalara titizlikle uymak.
Diğer insanlara karşı saygılı ve hoşgörülü davranmak, şiddetten yana değil, barıştan yana olmak.
Her türlü ayrımcılığa karşı olmak.
* Vatandaş Olma Sorumluluğunu Taşıma Yolları:
Seçme ve seçilme hakkı
Vergi vermek
Askerlik yapmak
Kanun ve kurallara saygılı olmak
* Bir ülkede vatandaşlar görev ve sorumluluklarını yerine getirmezlerse şu sorunlar ortaya çıkar:
1. Yönetim dürüst, bilgili, çağdaş ve ülke çıkarları için çalışacak kişilerin elinde olmaz. Yöneticiler halkı temsil edemez.
Devlet, ülke giderlerini karşılayacak geliri elde edemez. Dolayısıyla vatandaşa karşı görevini yerine getiremez. İçte düzeni, dışta bağımsızlığı koruyamaz.
Ülke bütünlüğü, bağımsızlığı ve varlığı tehlikeye girer.
Demokratik yönetimin yerini baskıcı yönetim alır. İnsan hakları korunamaz. Bazı kii ve gruplara ayrıcalık tanınır.
* Millet: Aynı topraklar üzerinde yaşayan aralarında dil, duygu, ülkü, tarih, kültür ve çıkar birliği olan insan topluluğudur.
* Vatan: Bir milletin üzerinde yaşadığı toprak parçasıdır.
D – DAYANIŞMA
Dayanışma : İnsanların duygu, düşünce ve ortak çıkarlarda birbirine karşılıklı olarak bağlı duruma gelmesine dayanışma denir. Dayanışma, toplumda kişiler arasında sevgi, saygı ve işbirliğini geliştirir. Çünkü, dayanışma ahlâkî bir gerekliliktir.
Kurtuluş Savaşında verdiğimiz milli mücadele ve elde ettiğimiz zafer, milli birlik ve beraberliğin bir eseridir.
Birlik ve beraberliğin olmadığı bir toplumda kargaşa ve terör vardır.
* Dayanışmada Sevgi, Saygı ve Hoşgörünün Önemi:
Dayanışma, sevgi, saygı ve hoşgörü varsa gerçekleşebilir. Birbirini sevmeyen, hoşgörü sahibi olmayan, birbirinin haklarına saygı göstermeyen insanlar dayanışma içinde olamazlar.
<h4 style="text-align: center;" align="center">II. ÜNİTE</h4> <h4 style="text-align: center;" align="center">İNSAN HAKLARININ KORUNMASI</h4>
A. İNSAN HAKLARINI KORUMANIN ÖNEMİ:
İnsan hakları, insanın sahip olduğu haklardır. İnsanın bazı özellikleri ve taşıdığı imkanlar onu diğer canlılardan ayırır. İnsan haklarının temelinde, hiçbir canlıda bulunmayan özellikleri nedeniyle ,insanın değerinin korunması gerekliliği yatar. İnsan hakları korunmazsa,insanın değeri yok sayılmış olur ve birçok sorun ortaya çıkar.
1. İnsan Haklarının Korunmaması Sonucu Ortaya Çıkan Sorunlar:
İnsan haklarının tanınması ve korunması uzun mücadeleler sonucunda mümkün olabilmiştir.
Eğer insan hakları korunmazsa şu olumsuz durumlar ortaya çıkar.
a)Toplumda huzur ve güven kalmaz.
b)Kimse başkalarının haklarına saygı göstermez.
c)İnsanların devlete olan güvenleri zayıflar.
d)Güçlü olanlar güçsüzleri ezerek, daha güçlü duruma gelirler.
e)Toplumdaki insanlar arasında eşitlik söz konusu olmaz.
f)Demokrasi, yerini baskıcı yönetime bırakır.
g)Toplum başka bir devletin egemenliğine girebilir.
* İnsan hakları korunduğu zaman bütün bu olumsuzluklar ortadan kalkar. İnsan haklarını korumak ve yaşatmak hepimizin en başta gelen görevidir.
2. İnsan Haklarını Korumanın Sonuçları:
İnsan haklarının korunması ,her zaman olumlu sonuçlara yol açar. Bu sonuçlar şöyle belirlenebilir.
a)Toplum huzur ve güven içinde olur. Adalet sağlanır.
b)Bireyler yeteneklerini geliştirebilir.
c)Demokratik siyasi yaşam gelişir.
d)İnsanların gelecek kaygısı azalır.
e)İnsanlar vatandaş olma bilincine sahip olurlar.
f)Herkes yasalara uyar.
g)Vatandaşlar birlik ve bütünlük içinde yaşarlar.
h)İnsanlar diğer ülkelerdeki insanların haklarının korunması içinde çaba gösterir , sonuçta yurtta ve dünyada barış sağlanır.
I)Sivil Toplum Örgütleri rahat çalışacakları için seslerini duyurarak kamuoyu oluşturur.
i)İnsanlar arasında dil,ırk,cinsiyet,siyasi düşünce ve mezhep ayrımı yapılmaz.
B-İNSAN HAKLARININ KORUNMASI
İnsan hakları ulusal ve uluslar arası düzeyde olmak üzere iki şekilde korunabilir.
1. İNSAN HAKLARININ ULUSAL DÜZEYDE KORUNMASI
İnsan hakları, anayasa ve yasalarla,insan haklarını korumakla yükümlü devlet organlarıyla,sivil toplum kuruluşları aracılığıyla ve insan hakları danışma kurullarıyla korunur.
a) İnsan Haklarını Korumakla Yükümlü Devlet Organları
1-Anayasa mahkemesi 2-Danıştay 3-Sivil Toplum Örgütleri 4-Yargı Organları
İnsan Haklarının Korunmasında Sivil Toplum Kuruluşları ve İşlevleri
İnsan haklarının korunması, devlet ve vatandaş olarak hepimizin görevidir. Tek tek vatandaş olarak yapabileceklerimiz sınırlıdır. Vatandaşların bir araya gelerek oluşturdukları örgütler,insan haklarının korunmasında daha etkili olurlar. Bu örgütler sivil toplum kuruluşlarıdır.
Ülkemizde İnsan Haklarıyla İlgili Olan Sivil Toplum Örgütleri Şunlardır.
1. İnsan Hakları Vakfı 2. Ankara Kadın Dayanışma Vakfı 3. Sokak Çocukları Derneği
4. Çevre Koruma Vakfı 5. Türkiye Erozyonla Mücadele ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) 6. Tüketici Haklarını Koruma Derneği ve Sendikalar
c) İnsan Hakları Danışma Kurulları ve İşlevi
Her ülkede İnsan Hakları Danışma Kurulları oluşturulmuştur. Danışma kurulları; hukukçulardan,düşünürlerden,sivil toplum kuruluşlarıyla,kamu kuruluşlarından gelen temsilcilerden ve uzmanlardan oluşur.
Bu kurulların amacı insan haklarıyla ilgili sorunların incelenip yetkili birimlere bildirilmesi ve önerilerde bulunulmasını sağlamak içindir.
İnsan Hakları Ulusal Düzeyde Korunmazsa Şu Durumlar Ortaya Çıkabilir:
1. Devlet, bireyin haklarını korumaz.
2. Hükümetin uygulamaları,yargı denetimine açık olmaz.
3. Devlet memurları vatandaşın işlerini, aksatır.
4. İnsan haklarını çiğneyenler cezalandırılmaz.
5. Sivil Toplum Örgütleri kamuoyu oluşturamaz.
6. Devletin gerçekleştirmesi gereken özgürlük,eşitlik ve güvenlik gerçekleşemez. Hukuk devleti ortadan kalkar.
2. İNSAN HAKLARININ ULUSLAR ARASI DÜZEYDE KORUNMASI
Birleşmiş Milletlerin kuruluşunu izleyen dönemde bireyler,uluslar arası planda artık belli bir devletin vatandaşı olarak değil,tek tek insanlar olarak da korunmaya başlandı. Bu fikrin dünya çapında ilk önemli açıklaması, A. B. D başkanı Franklin ROOSVELT tarafından yapılmıştır. ROOSVELT 1941 yılında dört temel özgürlüğün bütün dünyada gerçekleşmesi gerektiğini söylemiştir. Bunlar;
a-Söz ve anlatım özgürlüğü
b-Vicdan özgürlüğü
c-Yoksulluktan kurtulma özgürlüğü
d-Korkudan kurtulma özgürlüğü
a) Uluslar Arası Kuruluşlar:
İnsan haklarının uluslar arası düzeyde örgütlü olarak korunabilmesi için Birleşmiş Milletler Örgütü 24 Ekim 1945’te kurulmuştur.
Birleşmiş Milletler Örgütüne bağlı olan komisyon ve komitelerin başlıcaları şunlardır:
1. Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Komitesi
2. Apartheid’a Karşı Grup
3. İnsan Hakları Komitesi
4. Ekonomik-Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi
5. Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Kaldırılması Komitesi
6. İşkenceye Karşı Komite
7. Çocuk Hakları Komitesi
AVRUPA KONSEYİNE BAĞLI OLAN KOMİSYON VE KURULUŞLAR
a-İnsan Hakları Komisyonu b-İnsan Hakları Komisyonu c-Bakanlar Komitesi
Uluslar Arası Belgeler:
İnsan haklarının uluslar arası belgelerle de korunması gerekmiştir. Bu konudaki başlıca belgeler şunlardır:
1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
2. Kişisel ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslar Arası Sözleşme
3. Ekonomik,Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslar Arası Sözleşme
4. İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme
5. Avrupa Sosyal Şartı
6. İşkence ve İnsani Olmayan Yada Küçültücü Ceza ve Muamelelerin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi
7. Her Türlü Irk Ayrımcılığının Önlenmesine Dair Uluslar Arası Sözleşme
8. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Hakkında Uluslar Arası Sözleşme
9. Çocuk Hakları Sözleşmesi
10. Paris Antlaşması
11. Güney Afrika’daki Sistemli Irk Ayrımcılığı Suçunun Cezalandırılması ve Kaldırılması Uluslar Arası Sözleşmesi
12. Helsinki Sonuç Belgesi
c) Uluslar Arası Gönüllü Kuruluşlar:
1. Uluslar Arası Kızılhaç Komitesi
2. // // Hukukçular Komisyonu
3. İnsan Hakları İçin Uluslar Arası Birlik
4. Uluslar Arası Pen Kulübü
5. // // Af Örgütü
ç) İnsan Haklarınının Korunmasında İnsan Hakları Eğitiminin Önemi:
Halkı insan haklarına saygılı yetiştirmenin ön koşulu , onlara eğitim yoluyla insan haklarını tanıtmak ve bu haklardan nasıl yararlanacaklarını öğretmektir. Bunun için de okul yanında kitle iletişim araçlarından yararlanmak gerekir. Televizyon ,radyo ve yazılı basın insan hakları eğitiminde devlete ve topluma destek olmalıdır.
İnsan Hakları Eğitiminin Amaçları Nelerdir?
1. Haberdar etme 2. Bilgilendirme 3. Davranış geliştirme 4. Duyarlı Vatandaş Yetiştirme
d) İnsan Haklarıyla İlgili Özel Günler:
1. Birleşmiş Milletler Günü ( 24 Ekim)
2. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin Kabul Edilişinin Yıl Dönümü (10 Aralık)
3. Çocuk Hakları Günü ( 20 Kasım)
4. Dünya Çocuk Günü ( Ekim ayının ilk pazartesi günü)
5. Dünya Kadınlar Günü ( 8 Mart)
6. Sakatlar Haftası ( 10-16 Mayıs)
7. Çevre Koruma Haftası ( Haziran ayının ikinci Pazar günü)
8. Avrupa Konseyi Günü (5 Mayıs)
9. Dünya Barış Günü ( 1 Eylül)
Konu: İnsan Hakları... 
